Osakidetza ez da trans kolektiboekin bildu Iragarri duen Trans Pertsonen Arretarako Gida Sanitarioa egiteko

1.- Maite Martinezek aipatzen duen gida Eusko Legebiltzarrak 2024ko otsailean onartutako Trans Legean (otsailaren 15eko 4/2024 legean) jasota dagoela.

2.- Lege horren 12. artikuluan ” Erregelamendu bidez ezarriko da pertsona transen arretarako osasun-gida bat. Gida hori pertsona transen elkarteekin eta adingabe transexualen familien elkarteekin lankidetzan prestatu eta eguneratuko da lehentasunez, eta pertsona transek eskura dituzten zerbitzu, jarduketa eta tratamendu mediko eta kirurgiko guztiak jaso beharko ditu, lege honetan xedatutakoaren arabera” dio, hau da, aipatutako gida osatzeko trans kolektiboen parte hartzea derrigortzen du legeak. Norabide berdinean ezarrita dago 17. artikulua, “Osasun-arloko profesionalek, sexologoek eta pertsona transexualen eta haien familien elkarteetako ordezkariek batera parte hartuta, osasun-gidan protokolo ginekologiko espezifiko bat garatuko da bulba duten gizonentzat, eta protokolo urologiko espezifiko bat prostata duten emakumeentzat.”

3.- Legea onartu zenetik, ohar hau sinatzen ari garen hiru kolektiboak elkarlanean aritu gara, Osakidetzak trans pertsonen kolektiboaren beharrak aipatutako gidan jaso ditzan.

4.- Lan horren bidean, bilerak eskatu dizkiogu Osasun sailburuari, eta abenduaren 17an Enrique Peirórekin Osasun sailburuoredearekin biltzeko aukera izan genuen. Gure eskaerak azaldu genizkion, eta gida horretan gure parte hartzea ahalbidetzeko konpromisoa hartu zuen.

5.- Gaur egun, parte hartzeko borondatea argi eta garbi erakutsi arren, gure erakundeetako bakar bati ere ez zaio deitu, ezta entzun ere, gida lantzeko, jaso dugun informazio guztia komunikabidetan jasotako besterik ez da izan. Ez informaziorik, ez parte hartzerik, ez inolako borondaterik Osakidetzaren partetik.

Osakidetzak ukatu egiten du trans pertsonen agentzia-gaitasuna gure osasun-sistemaren aldetik jaso nahi dugun arretari dagokionez. Lan horietan parte hartzeari uko egiteak kontraesanean dago legearen printzipio nagusiekin: subjektu politikoaren aitorpena eta gure gorputzei eta prozesuei buruz erabakitzeko dugun eskubidearekin.

Osakidetzaren jarrera Eusko Legebiltzarreko gehiengo politikoak adierazitakoaren kontrakoa da. Trans gaia kontzeptualizatzen du medikuntza-eremu hutsean, trans kolektiboari erabakitzeko eskubidea kenduz.

Hemen gauden kolektibook Osakidetzari eskatzen diogu gida egiteko urrats gehiagorik ez emateko, kolektiboei aurkeztu arte eta eskubide horien subjektu garen gu entzun eta gero, dokumentua eguneratzeko proposatutako neurriekin.

Azkenik, positiboki baloratzen dugu legearen ezarpenean aurrera egitea, 15. artikuluan jasotzen den trans pertsonen arreta zerbitzuaren deszentralizazioarekin, ” Lehen mailako arretako sarearen barruan, pertsona transen osasunaren arreta- eta sustapen-zerbitzuak ezarriko dira, trans errealitatearekin lotutako osasun-premiei arreta emateko prozesu osoaren hurbileko jarraipena bermatzeko. Gutxienez trans arloan lehen mailako arreta emateko zerbitzu bat ezarriko da lurralde historiko bakoitzean”. 

Ohar hau sinatzen dugun Trans kolektiboak eskua luzatzen diogu Eusko Jaurlaritzari eta Osakidetzari gure kolektiboari dogozkion politika eta zerbitzuetan elkarlanean aritzeko.